کمیسیون نـــرم افزار از فعال ترین و پر بازده ترین کمیسیون های دوره دوم هیات مدیره سازمان نظام صنفی بود که با جلسات منظم، کارگروه های متعدد و پرکار خود اکنون می تواند کارنامه عملکرد چهار ساله اش را در دست راست خود بگیرد.

به گزارش عصر ارتباط، هرچند به اعتقاد برخی مجموعه فعالیت‌های انجام شده توسط این کمیسیون در رفع مشکلات موجود در بازار نرم‌افزار کافی نبوده است اما نباید این مساله را از نظر دور نگه داشت که کمیسیون‌ نرم‌افزار در مقایسه با بی‌تحرکی دیگر کمیسیون‌ها بیشترین اقدامات را در جهت تحقق اهداف از پیش تعیین‌ شده‌اش انجام داده است.

کمیسیون نرم‌افزار سازمان نظام صنفی ماموریت‌های هفتگانه‌ای را که در ابتدای دوره برایش تعریف شده بود به شیوه‌های متفاوت با تشکیل کارگروه‌، برگزاری سمینارهای آموزشی و برقراری تعامل و ارتباط با مراکز و سازمان‌های مرتبط دنبال کرد.

برخی نیز مانند تهیه گزارش تحلیلی از بودجه مناقصات سال 1390 یا سر و سامان دادن به وضعیت بسته‌های نرم‌افزاری، وارد مراحل اجرایی شدند و به نتیجه مطلوب رسیدند و برخی هم مانند مساله اجرای صحیح قانون کپی‌رایت به هیچ سرانجام مشخصی نرسیدند.

یوسفیان، رییس کمیسیون نرم‌افزار سازمان نظام صنفی نیز با اعلام اینکه از نظر حاضر شدن اعضا در جلسات کمیسیون بهترین شرایط را نسبت به دیگر کمیسیون‌ها داشتیم، گفت: «بنابراین عملکردمان با وضعیت موجود خوب بود حداقل می‌توانیم مدعی شویم که حداکثر تلاش خود را به کار گرفتیم.»

در مجموع این کمیسیون با برگزاری بیش از 60 جلسه و تشکیل 13 کارگروه مختلف اهداف تعیین شده‌اش را طی چهار سال پیگیری کرد.

تقویت اعضای سازمان

 تقویت بنیه اعضای سازمان یکی از مهم‌ترین اهداف سازمان بود که در این راستا اقداماتی جهت شناسایی و جذب تسهیلات مالی (طرح‌های زود بازده وزارت کار، وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات و سایر منابع)، کمک جهت ایجاد کنسرسیوم (موضوعی، تخصصی، منطقه‌ای) انجام شد.

همینطور حمایت از شرکت‌های نرم افزاری جهت استفاده از استانداردهای بین‌المللی CMMI,  ISO +TickIT از جمله اهدافی بود که از طریق برگزاری سمینارهای آموزشی در حوزه نرم‌افزار از جمله آشنایی با استاندارد آزمون کیفیت نرم‌افزار و ISO25000 میسر شد. برگزاری چنین سمینارهایی در کنار دوره‌های آموزشی کوتاه مدت فنی و مدیریتی در جهت ارتقا دانش اعضا و ایجاد ظرفیت راهبری پروژه‌ها و مدیریت بنگاه‌های اقتصادی فناوری اطلاعات پیش‌بینی شده بود.

یوسفیان با اشاره به اجرای صحیح قانون کپی‌رایت در جهت حمایت از اعضای سازمان، آن‌را جزو برنامه‌ها و اهدافی دانست که علیرغم تلاش‌های صورت گرفته به نتیجه دلخواه منجر نشد.

او در این زمینه گفت: «بارها پیگیری کردیم تا در این زمینه فرهنگ‌سازی شود و به قضات آموزش‌های لازم داده شود و اما آنچنانکه ما انتظار داشتیم، سیستم قضایی کشور و دولت اقدامات موثری انجام ندادند.» رییس سابق کمیسیون نرم‌افزار نیز در زمینه اقدامات صورت گرفته در رابطه با تقویت اعضا به همکاری با اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در اجرای قانون تشکیل صندوق حمایت از شرکت‌های دانش بنیان اشاره کرد و افزود: «مشارکت در تهیه و تدوین اساسنامه تشکیل صندوق و آیین‌نامه‌های اجرایی آن همینطور شناساندن شرکت‌های حوزه فناوری اطلاعات در مستندات قانونی به‌عنوان شرکت‌های دانش بنیان از جمله تلاش‌های ما برای تحقق این هدف بوده است تا حدی که اکنون می‌توانیم مدعی باشیم موفق عمل کردیم.»

کارگروه پایش مناقصات

یکی دیگر از اهداف شفاف‌سازی فعالیت‌های دولت در حوزه  ICT بود که در این راستا، سازمان باید در مورد نحوه برگزاری مناقصات، ایجاد شفافیت در برگزاری آن، اجرای صحیح قانون مناقصات، واگذاری پروژه‌ها به بخش خصوصی، شناسایی موارد عدول دولت در اجرای سیاست‌های اجرایی اصل 44 در حوزه نرم‌افزار اقدامات اصلاحی را انجام می‌داد. رییس سابق کمیسیون نرم‌افزار در این زمینه گفت: «کارگروه پایش مناقصات را تشکیل دادیم و کلیه مناقصات سال 89 را استخراج کردیم. طبق قانون باید کلیه مناقصات در پایگاه اطلاع‌رسانی ثبت و سپس طبقه‌بندی شوند. اما تعداد بسیار اندکی از مناقصه‌ها در پایگاه ثبت شده بود که آنها هم ناقص بودند و باقی در روزنامه‌ها ثبت شده بودند نه در پایگاه اطلاع‌رسانی. کارگروه پایش مناقصات نیز گزارشی از مناقصات سال 89 با هدف اطلاع‌رسانی به کلیه دستگاه‌های ذیربط در خصوص عدم رعایت ضوابط و مقررات قانونی تهیه کرد. اکنون همه مناقصات باید در پایگاه‌ اطلاع‌رسانی ثبت ‌شوند.»

کارگروه توسعه بازار

تقویت کمی و کیفی تقاضا در بازار نیز ماموریت بعدی کمیسیون تعریف شده بود. این ماموریت از طریق تعامل با دولت و مجلس در جهت افزایش بودجه فناوری اطلاعات و سهم نرم‌افزار و مشارکت و تاثیرگذاری در اجرای طرح‌های استراتژیک صنعت نرم افزار پیگیری شد.

در این راستا سازمان باید مدیران ارشد سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ را برای توسعه کاربرد نرم‌افزار و فعال‌سازی پروژه‌های نرم‌افزاری ملی و راکد ترغیب می‌کرد.

یوسفیان نیز به تشکیل کارگروه توسعه بازار و رسیدگی به بودجه 90 در این کارگروه اشاره کرد و گفت: «در این کارگروه به مطالعه و بررسی پروژه‌های فناوری اطلاعات تعریف شده در برنامه پنجم توسعه پرداخته شد.»

او در ادامه به اقدامات انجام شده درباره ترغیب سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف برای همکاری با شرکت‌های متخصص داخلی اشاره کرد و گفت: «برای مثال با وزارت بهداشت برای اجرای طرح سپاس (سامانه الکترونیکی سلامت پردازش اطلاعات) همکاری کردیم.

همینطور در زمینه طبقه‌بندی شرکت‌های تولیدکننده نرم‌افزارهای بیمارستانی و مشارکت در ارزیابی محصولات نرم‌افزاری سلامت الکترونیکی به این وزارتخانه مشاوره‌های لازم را ارایه کردیم. از این طریق با ارزیابی محصولات نرم‌افزاری آنها را برای خرید نرم‌افزارهای شرکت‌های داخلی مجاب ‌کردیم.»

برنامه‌های ناقص برای آینده

یوسفیان مهم‌ترین برنامه دوره سوم هیات رییسه سازمان را پیگیری طرح‌ها و پروژه‌های ناتمامی که در دوره دوم و حتی اول سازمان و کمیسیون نرم‌افزار مطرح شده و هنوز به سرانجامی نرسیده‌اند، دانست. او در این خصوص گفت: «جلوگیری از بی‌ثمر ماندن طرح‌هایی که ما آنها را به نیمه رساندیم، باید بزرگ‌ترین و مهم‌ترین برنامه آینده کلیه کمیسیون‌های سازمان باشد.»

او در ادامه به کارگروه تهیه، تدوین و انتشار ویرایش دوم قرارداد تیپ فروش بسته‌های نرم‌افزاری اشاره کرد و افزود: «کارگروه بسیار منظمی بود که آیین‌نامه آن در آخرین جلسه هیات رییسه مطرح شد و کارش نیمه تمام باقی ماند و باید در دوره‌‌های بعد پیگیری شود.» 

تعامل میان اعضا عامل موفقیت است

فرهاد الیشایی
عضو کمیسیون نرم‌افزار

کمیسیون نرم افزار دوره دوم هیات مدیره استان تهران در حدود 12 تا 14 عضو داشت که خوشبختانه بسیاری از آنان در جلسات کمیسیون فعال بودند. جلسات کمیسیون با مدیریت آقای یوسفیان بسیار فعال و دوستانه برگزار می‌شد از ویژگی‌های کمیسیون این بود که بسیاری از مباحث به‌صورت تعاملی بین اعضا ردوبدل می‌شد. فعالیت‌های دو سال اول کمیسیون کمتر ثمر بخش بود و شاید بیش از دو کارگروه فعال نداشت اما به تدریج به دلیل علاقه‌مندی اعضا، کارگروه‌ها و برنامه اجرایی آنان مورد استقبال بیشتری قرار گرفت و برنامه ریزی کارگروه‌ها سامان بیشتری پیدا کرد.

کارگروه‌های فعال در کمیسیون عبارت بودند از کارگروه نرم‌افزارهای آماده، کارگروه ECE، کارگروه معافیت‌ها، کارگروه شفاف‌سازی و پایش مناقصات، کارگروه سلامت الکترونیکی، کارگروه استاندارد، کارگروه توسعه فضای کسب وکار و در نهایت کارگروه بانکداری الکترونیکی.

این کارگروه‌ها با توجه به برنامه‌هایی که از قبل ارایه می‌کردند و در کمیسیون به تصویب می‌رساندند؛ برنامه اجرایی خود را آغاز می‌کردند. بخشی از دستاوردهای این کارگروه‌ها به شرح زیر است:

تهیه تدوین و انتشار نمونه قرارداد فروش بسته‌های نرم‌افزار (منتشر در سایت سازمان)، تهیه و تدوین و انتشار دو نمونه از قراردادهای خدمات پس از فروش(پشتیبانی) نرم‌افزار (منتشر شده در سایت سازمان)، تهیه پیش‌نویس آیین‌نامه انضباط کار برای کل سازمان نظام صنفی، تهیه گزارش بررسی مناقصات فاوا در خصوص شفاف‌سازی فضای کسب و کار، تهیه و تدوین پیش‌نویس پروتکل ECE نسخه 2، برگزاری سمینارهای آموزشی در حوزه استانداردهای نرم‌افزار، همکاری و مشاوره با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص طبقه‌بندی شرکت‌های تولیدکننده نرم‌افزارهای HIS، همکاری با وزارت بهداشت در تهیه طرح سپاس.

برخی از دستاوردها نیز مربوط به کمیسیون نرم‌افزار بوده که در جلسات عمومی مطرح و به تصویب می‌رسیده است که شامل:

همکاری با اتاق بازرگانی در خصوص اجرای قانون شرکت‌های دانش بنیان، مشاوره به قوه قضاییه و بیمه خدمات درمانی در مورد نرخ خدمات پشتیبانی، بررسی نرخ خدمات مهندسی در حوزه پشتیبانی نرم‌افزار، شبکه و سخت‌افزار و ...، همکاری در برگزاری مناقصه ایجاد پورتال سازمان.

اما نقاط قوت کمیسیون چه بودند؟

شاید بتوان مهم‌ترین نقطه قوت کمیسیون را در علاقه‌مندی و فعال بودن اعضا و رییس آن دانست. به همین دلیل دستاوردها و خروجی‌های این کمیسیون زبانزد است.

دوم، فضای مناسب و دوستانه کمیسیون که امکان نقد و بررسی موضوعات مختلف را امکانپذیر می‌کرد.

سوم، استفاده از کارگروه‌ها به‌عنوان بدنه کارشناسی کمیسیون که طرح‌ها و پیشنهادات در آن تهیه و تدوین می‌شد.

و اما در مورد نقاط ضعف، اول: ارتباط ضعیف هیات مدیره با کمیسیون‌ها ازجمله کمیسیون نرم‌افزار یکی از مشکلات دایمی کمیسیون بود.  اگر اعضا کمیسیون نرم‌افزار علاقه‌ای به ارایه خروجی نشان نمی‌دادند کسی از آنان سوال نمی‌کرد و یا تصمیم به انحلال می‌گرفتند باز هم کسی نگران نبود همان سرنوشتی که برای  بعضی از کمیسیون‌ها اتفاق افتاد.

دوم، همانطور که پیشتر اشاره شد ثمر بخشی کمیسیون در دو سال اول کمتر از سال سوم بود به هر صورت کمیسیون برای آنکه بتواند به نظم و برنامه جدید برسد، باید زمانی را برای اندوختن تجربه صرف می‌کرد. امیدوارم که از این تجربیات در دوره‌های آتی استفاده شود.

سوم، کمیسیون نرم‌افزار پتانسیل آن را داشت تا کارگروه‌های بیشتری داشته باشد. به این معنی که خروجی و دستاوردهای کمیسیون می‌توانست بیشتر باشد.

چهارم، برخی از نیازهای اساسی صنف همانند قانون کپی رایت کمتر در اولویت کار کمیسیون قرار گرفتند.

در آخر نیز امیدوارم یکی از اعضا هیات مدیره جدید که سوابق حضور در کمیسیون نرم‌افزار را داشته است به ریاست کمیسیون برگزیده شود تا تجربیات قبلی مورد استفاده قرار گرفته و برنامه‌ها تداوم یابند.